Wat weten we over het standbeeld van Hugo de Groot op de Markt in Delft? Publieksarchivaris Bas van der Wulp van Stadsarchief Delft zocht het uit.
“Het is bijzonder dat we zo’n verhaal rond de oprichting van een standbeeld nu nog zo gedetailleerd kunnen reconstrueren. Het maakt duidelijk hoe belangrijk verslaglegging in het heden is,” aldus Bas.
Elke Delftenaar heeft weleens gehoord van Hugo de Groot (1583-1645). Het Delftse wonderkind speelde in zijn tijd een belangrijke rol in de politiek en in de wetenschap. In 1878 werd er een nationaal comité opgericht met de opdracht om een ‘passend huldeblijk’ op de driehonderdste geboortedag van Hugo de Groot te organiseren. Voor dat doel werd een plaatselijke commissie in het leven geroepen. Het archiefje van die commissie dat in het Stadsarchief ligt, maakt duidelijk dat het huldeblijk op 10 april 1883 helaas beperkt moest worden tot een toespraak en een kranslegging op het graf in de Nieuwe Kerk. Meer was er toen financieel niet mogelijk.
Hugo’s eerbetoon moest en zou er komen!
Niemand was hier tevreden over en daarom zwoegden het Comité en de commissie voort om een blijvend en meer aansprekend eerbetoon te kunnen presenteren. Na enkele jaren was er voldoende geld om een prijsvraag uit te schrijven voor het ontwerp van een standbeeld. Daaruit werd de inzending van de Haarlemse beeldhouwer Frans Stracké gekozen.
Operatie standbeeld
In de Delftsche Courant (maar ook in andere kranten in binnen- en buitenland) kunnen we het proces van de opbouw tot en met de onthulling op de voet volgen. Het beeld is in brons gegoten in het bedrijf van Merkelbach van Enkhuizen & Co. in Breda. Bij de steenhouwerij Kessel & Röhl in Berlijn werden voor de piedestal vier blokken gepolijst Zweeds graniet besteld. Het resultaat werd in een Berlijnse krant gevierd als een triomf der Duitse industrie. Vanuit Rotterdam werden de blokken, met een totaal gewicht van twintig ton, op schuiten naar Delft gebracht, tot in het later gedempte deel van de Oude Langendijk naast de kerk. Daar werden de blokken gelost met een bok met daaraan vast een speciaal uit Engeland overgekomen kraan van tien ton, een ‘Weston-takel’. Eenmaal op de wal werden de blokken op een rolwagen geplaatst, die met een takel en een kaapstander naar de plaats van opbouw op de Markt werden gebracht. De ruw-granieten blokken voor de onderbouw voor het voetstuk was in juni al rechtstreeks uit Zweden naar Delft gebracht. Het beeld zelf (2300 kilo) kwam goed verpakt over uit Breda en het geheel werd zonder tegenslag opgebouwd.
De grootse onthulling
Op zaterdag 25 september 1886 was het zo ver. De Delftenaren waren vooraf opgeroepen om de vlag uit te steken. Veel en hoog bezoek uit binnen- en buitenland kwam naar de Markt. Een beperkt aantal niet-genodigden kon voor 50 cent een entreekaart kopen en genieten van het versierde en in feestverlichting getooide stadhuis en van het bengaals vuur vanaf de onderste twee transen van de Nieuwe Kerk. De carillonmuziek kon iedereen horen. Maar of het geluid van de kindercantate, ingestudeerd door de Delftse schooljeugd, tot buiten de Markt reikte… Ter afsluiting werd die avond voor de hoge gasten een feestmaal in het stadhuis aangericht.
Draag zelf bij aan verslaglegging
Het stadsarchief werkt op dit moment aan het aanleggen van een coronacollectie. Ook jij kan bijdragen aan de verslaglegging van de huidige tijd. Door je foto, dagboek, verhaal, posters, of ander materiaal in te dienen op de website draag je bij aan het historisch geheugen van Delft.
Foto: Stadsarchief Delft, Henri de Louw, 1886