De archeologische opgraving in de Nieuwe Kerk vordert gestaag. Op enkele plekken is het diepste punt van wat er wordt uitgegraven bereikt. Wat is er tot nu toe ontdekt?
Er zijn inmiddels ca. 120 graven gevonden en onderzocht. Het merendeel van vondsten bestaat uit kisten en menselijke resten. Er zijn maar weinig persoonlijke bezittingen of grafgiften gevonden. Door de kisthandvaten te analyseren weten we dat de aangetroffen graven dateren uit de laat 18e eeuw tot vroeg 19e eeuw. Daarmee vallen ze dus in de laatste fase waarin de kerk nog werd gebruikt als begraafplaats.
Eén van de dingen die opvalt is dat de beschikbare ruimte in de kerk goed wordt benut. Alle kisten liggen zeer compact op elkaar. In de kerk begraven worden, zeker in het koor van de kerk, was een kostbare zaak. Om de kisten naadloos op elkaar aan te laten sluiten, werden ze in een enkel geval zelfs om en om neergelegd. Dit zagen we ook al bij een eerdere opgraving in 2004-2005 buiten de kerk.De grafkisten die worden gevonden zijn van goede kwaliteit, veelal van zeer dik hout, maar zonder rijke versieringen. De handvaten en schroeven zijn eenvoudig en van ijzer. Deze eenvoud is opvallend, omdat de mensen die in de kerk begraven werden veelal de rijken van de stad waren.
Kistje van dik, zware kwaliteit hout. Grondwaterpeil staat erg hoog, vandaar dat de opgraving erg modderig is.
Twee kisten
Wie werden begraven?
De leeftijd, bij overlijden, van de individuen uit de graven lopen uiteen. Het overgrote deel is relatief ouder. Fysisch antropoloog Steffen Baetsen, betrokken bij de opgraving, legt uit dat je dit kunt opmaken uit onder andere botslijtage en artrose kenmerken.
Zeker 33 personen zijn ouder geworden dan 45 jaar, voor die tijd oud. 32 personen zijn tussen de 35 en 45 jaar oud geworden. Voor zover het nu onderzocht is, is 90% van de personen volwassen. Naast hele skeletten zijn er ook veel losse botten gevonden. Dit heeft waarschijnlijk als reden dat oudere graven al eerder zijn opgeruimd, om ruimte te maken voor nieuwe begravingen. De graven die werden geruimd begroef men opnieuw in zogenaamde ‘knekelkuilen’. Hier werden dan vaak alleen enkele botten bewaard en de rest van het graf werd verwijderd. De vrijgekomen begraafruimte kon opnieuw worden verkocht. Dit was destijds een mooie bron van inkomsten voor de kerk.
Een gevonden stuk borstbeen
De vondst van een stukje rode stof met metaalresten.
Grafkelders
Uit archiefonderzoek kwam al naar voren dat er zich enkele grafkelders in dit gedeelte van de kerk bevinden. De kelders waren vaak het eigendom van een rijke familie of instelling, zoals het Gasthuis (ziekenhuis). In één grafkelder was er plek voor meerdere begravingen, vaak familieleden. Een aantal van deze grafkelders is inmiddels gevonden en uitgegraven. Opvallend is dat er een aantal grafkelders niet is gevonden, terwijl deze wel terug te vinden zijn in historische bronnen. Wat hier de reden voor is wordt nog nader onderzocht.
Buitenkant van de opgraving. Booggewelven voor de ondersteuning van de trap.
Tussentijds overleg en meetmoment. Er wordt aan meerdere skeletten tegelijk gewerkt.
Verloop van de opgraving
De komende weken zullen de archeologen verder gaan met hun onderzoek. Naar verwachting duurt de opgraving nog in ieder geval de hele maand september. Meer weten over de opgraving? Kijk dan op ons youtube kanaal of koop een toegangskaartje voor de Nieuwe Kerk. Door de kijkgaten kun je de archeologen aan het werk zien.
--
Fotografie: Marianne Q.